Tarih de kurulan pek çok Türk devleti, yönetim şeklinden sanata olan düşkünlüğüne kadar dünyanın tarihine yön verdi. Kuşkusuz, Türk devletlerinin önemli bir katkı koyduğu alanlardan biri de mutfak oldu. Mutfak konusunda son derece gelişmiş bir damak zevkine sahip olan Türk devletleri, özellikle bazı bitkilerden yapılan baharatların kullanımı ile özdeşleşti. O baharatlardan biri olan safran, şimdilerde altından bile daha kıymetli hale geldi.
Bilimdeki adı Crocus sativus olan ve süsengiller familyası olarak bilinen bir aileden gelen safran, özellikle Türk mutfağında sık kullanılan baharatlardan biri olmasıyla mutfak kültüründe özdeşleşti. Sonbaharda çiçek açtığı bilinen ve çiğdem cinsinden soğanlı bir kültür bitkisi türü olarak isimlendirilen safra, daha çok İspanya, Fransa, İtalya ve İran'da yetiştirilirken Türkiye’de yetiştirilen bitkiler arasındaki yerini aldı. Orta Doğu’da çok sık kullanılan ve Türkiye’de Safranbolu’da üretilen safranın kilogram fiyatı ise, dudakları uçuklatmaya yetti.
SAFRAN KİLOGRAM FİYATI 100 BİN TL’Yİ BULDU
Ağustos ayında ekimi yapılan safran, bu aylarda yani başka bir deyişle ekim ya da kasım ayında toplanıyor. Yaklaşık 15 ile 30 santimetre uzunluğundayken toplanan safranın kırmızı renkteki poleni, bitkinin en pahalı olan kısmını oluşturuyor. Hem kırmızı hem sarı polenleri ile üreticisine çok iyi kazandıran safran, 2022 yılı itibariyle kilogramı 100 bin TL’ye ulaşmış olmasıyla dünyanın en pahalı baharatı unvanını elinde tutuyor.
Yetiştirilmesi zor olduğu için kıymetli bir baharat olan safranın acımsı lezzeti, kuvvetli ve özel kokusu ile içeriğindeki uçucu ve sabit yağ bulunması temel özelliklerini oluşturuyor. Bunların her biri ile tam bir şifa deposu olan safran, geçmişte boyar madde ve tatlandırıcı olarak kullanılmasına karşın şimdilerde pek çok hastalığa şifa olacak şekilde tüketiliyor.
SAFRANIN FAYDALARI SAYMAKLA BİTMİYOR
Sadece 500 gram safran tozu için 75 bin çiçekten tepecik toplanması gerektiği bilinen safran tüm dünyada ‘kırmızı altın’ olarak biliniyor. Bu denli değerli olmasının sebebi sadece safrana verilen emek değil; aynı zamanda safranın pek çok hastalığa iyi gelmesi de oluyor. Potasyum bakımından zengin olan safran, temelde kan basıncını dengelemede önemli bir rol üstlenirken; aynı zamanda antioksidan bir özellik barındırması nedeniyle astım ve bronşit başta olmak üzere pek çok üst solunum yolu enfeksiyonun tedavisinde yardımcı olan bitkiler arasında yer alıyor.
Üst solunum enfeksiyonları tedavi etmesinin yanı sıra depresyon, kaygı, hafıza kaybı ve nörolojik hastalıklara karşı koruma sağladığı bilinen safran, aynı zamanda iyi bir C vitamini deposu olması nedeniyle yaşa bağlı görme kaybını gidermeden adet söktürücü bir işlev görmeye kadar pek çok fayda sağlıyor. Analjezik özelliklere sahip olması sayesinde tümörlerin büyümesini yavaşlatan safran aynı zamanda mide bazlı hastalıklara da iyi geliyor.
