İslam dininde ölülerin yıkanması ve kefenlenmesi, Müslümanlar üzerine kifayeten farz olan bir görevdir. Bu görevi, Müslümanların bir veya birkaçı yapınca, diğerleri de sorumluluktan kurtulur. Ama hiç kimse bu görevi yapmazsa hepsi sorumlu olur ve günah işlemiş olurlar. Ölüyü yıkayıp kefenleyerek namazını kılmak ve toprağa gömmek şeriatı kadîmedendir. Yani Hz. Âdem (a.s) dan bu yana gelen bütün ilâhî dinlerde ölülere aynı muamele yapılmaktadır.
Ölünün yıkanması şerefli bir varlık olan insana bir hürmettir. İnsanın ölüsü de saygıya layıktır. Bu saygı bir yönüyle, ölünün yakınlarına bir teselli olduğu gibi ölümün yokluk olmadığını, vatanı aslisine gittiğini ve gittiği yere pak ve temiz bir şekilde gönderilmesi amacını taşımaktadır. Ölünün âdeta yeni doğmuş bir çocuk gibi yıkanması, bir yönüyle yeniden doğuş olayını sembolize etmekte ve fani yolculuğun yani dünya hayatının kendisi üzerinde bıraktığı kir, toz ve bulaşıkları gidermeyi temsil etmektedir
Ölünün yıkama işlemi şöyle yapılır: Önce ölünün vücudu temizlenir, pislikleri giderilir. Sonra sağ tarafına yatırılır ve avret yerleri örtülür. Yıkayıcılar ellerine bez bağlayarak avret yerlerini yıkarlar, çıplak elle dokunmazlar. Sonra ölü sıcak suyla üç defa veya tekabül edecek kadar yıkanır. Her yıkamada baştan ayağa kadar vücudun her tarafına su ulaştırılır. Yıkamalardan ilkinde sabun veya misvak gibi temizleyici maddeler kullanılır. İkincisinde güzel kokulu maddeler kullanılır. Üçüncüsünde ise koku verici maddeler kullanılır. Yıkama işlemi bittikten sonra ölü kurulanır ve kefenlenir.
Kefen, ölünün sarılıp gömüldüğü beyaz bezdir. Kefenin cinsi ve miktarı erkek ve kadın için farklıdır. Erkek için üç parça bezden oluşan kefen kullanılır: Birinci parça baş ile ayak arasını kapatacak şekilde sarılır. İkinci parça baş ile omuz arasını kapatacak şekilde sarılır. Üçüncü parça ise bütün vücudu kapatacak şekilde sarılır. Kadın için ise beş parça bezden oluşan kefen kullanılır: Birinci parça başörtüsü olarak başa sarılır. İkinci parça gömlek olarak vücuda giydirilir. Üçüncü parça bel ile diz arasını kapatacak şekilde sarılır. Dördüncü parça baş ile ayak arasını kapatacak şekilde sarılır. Beşinci parça ise bütün vücudu kapatacak şekilde sarılır.
Ölülerin Namazının Kılınması ve Defnedilmesi
Ölülerin namazının kılınması, yıkanması ve kefenlenmesi gibi Müslümanlar üzerine kifayeten farz olan bir görevdir. Bu namaz, normal namazlardan farklı olarak tekbirlerle ve dua ederek kılınır. Namazın kılınacağı yer, cami veya mescid olabileceği gibi, açık alanda da olabilir. Namaz kılınacak yerde ölünün tabutu veya sandığı, imamın önüne konur. Namaz kılanlar da arkasında saf tutarlar.
Namaz şöyle kılınır: İmam ve cemaat önce niyet ederler. Sonra imam tekbir alır ve cemaat de ona uyar. Sonra eller kulak hizasına kaldırılmadan bağlanır. İmam sessizce Sübhaneke duasını okur. Sonra ikinci tekbir alınır ve eller yine bağlanır. İmam sessizce Euzü-Besmele çekip Fatiha suresini okur. Sonra üçüncü tekbir alınır ve eller yine bağlanır. İmam sessizce salavat-ı şerife okur. Sonra dördüncü tekbir alınır ve eller yine bağlanır. İmam sessizce ölü için dua eder. Sonra beşinci tekbir alınır ve eller salıverilir. İmam selam verir ve cemaat de ona uyar.
Ölülerin defnedilmesi, yani toprağa gömülmesi de Müslümanlar üzerine kifayeten farz olan bir görevdir. Ölünün defnedileceği yer, mümkünse mezarlık olmalıdır. Mezarlıkta ölünün kabri hazırlanır. Kabrin şekli, toprağın cinsi ve iklim şartlarına göre değişebilir. Genel olarak kabrin dört duvarlı, tabanlı ve tavanlı olması tercih edilir. Kabrin derinliği ise bir insan boyu kadar olmalıdır.
Ölünün defni şöyle yapılır: Önce ölünün tabutu veya sandığı kabrin baş tarafına getirilir. Sonra tabut veya sandık açılır ve ölü kefeniyle birlikte kabre indirilir. Ölü kabre yatırılırken yüzü kıbleye dönük olacak şekilde sağ yanına yatırılır. Ölünün üzerine tahta veya kerpiç gibi bir şey konulur ve üzerine toprak atılır. Böylece ölünün üzerinde boşluk kalması sağlanır ve toprağın ölüyü sıkıştırması önlenir. Ayrıca tahta veya kerpiç sayesinde ölünün çabuk çürümesi de kolaylaşır. Toprak atma işlemi bittikten sonra kabrin üzerine bir höyük yapılır ve üzerine taş veya ağaç dikilerek işaretlenir. Sonra kabrin başında veya başka bir yerde ölü için dua edilir.
