KKM’ye Veda Zamanı: Merkez Bankası Döviz Hesaplarını TL’ye Çevirmek İçin Ne Yapacak?

Türkiye ekonomisi, 21 Aralık 2021’de başlatılan Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulamasının olumsuz sonuçlarıyla boğuşuyor. KKM, döviz kurundaki dalgalanmalara karşı vatandaşları korumak için tasarlanmış bir sistemdi ancak şimdi Türkiye’nin başına bela olmuş durumda.

Yeni Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan, KKM’yi kademeli olarak tasfiye etmek için çeşitli önlemler alıyorlar ancak bu süreçte ortaya çıkabilecek riskler de göz ardı edilemiyor. KKM hesaplarındaki mevduat miktarı seçimlerden sonra rekor seviyeye ulaşarak 3 trilyon 348 milyar 325 milyon lirayı buldu. Bu paranın büyük bir kısmının dövize dönmesi halinde, Türkiye yeni bir kur krizinin eşiğine gelebilir. Bu senaryoyu engellemek için Merkez Bankası’nın yeni bir plan hazırladığı söyleniyor. Ünlü ekonomist ve para piyasaları uzmanı Atilla Yeşilada, Merkez Bankası’nın nasıl bir strateji izleyeceğini anlattı.

“MERKEZ BANKASI MEVDUAT FAİZLERİNİ ARTIRACAK”

Dolar kuru konusunda herkesin merak ettiği soru şu: Dolar ne kadar olacak? Ben genellikle bu soruya cevap veremem ama bu sefer veriyorum çünkü devletin resmi belgesinde yazıyor. Şu anda 26,80 lira civarında olan dolar/TL kuru, 2024 yılının sonunda 36,78 liraya çıkacak. Yani devlet, yüzde 40 civarında bir artış öngörüyor. Bence de gerçekçi bir tahmin.

Peki bu durumda şöyle bir soru akla geliyor. Dolar yüzde 40 değer kazanırken, bankaların bunun üstüne yüzde 4 civarında dolar faizi vereceğini düşünürsek, yüzde 40-45 arasında olan TL mevduata kimse parasını yatırır mı? Bu sorunun cevabı tabii ki hayır.

O zaman ne yapılması gerekiyor? Aslında Merkez Bankası’nın yapacağı çok açık. KKM’den çıkacak olan parayı TL mevduata yönlendirebilmek için, bankalar mevduat faizlerini yüzde 55 hatta yüzde 60 seviyelerine çekmek zorunda kalacak. Bu hem döviz tevdiat hesaplarında bir azalmaya neden olacak, hem de KKM’nin tasfiyesi sırasında 125 milyar dolarlık devasa havuzdaki paranın dövize akmasını ve böylece yeni bir kur krizinin patlak vermesini engelleyecek.“REZERV BİRİKTİRMEK ŞART”

KKM’den çıkacak olan paranın dövize gitmesi çok ciddi bir risk. Bu konuda zaten sosyal medyada çok daha iyi ekonomistlerin uyarılarını duymuşsunuzdur. Çünkü Kur Korumalı Mevduat hem Merkez Bankası’nın para politikasını bozuyor, hem de vadesi geldiğinde oradan çıkacak olan para dövize gidebilir. Burada bahsettiğimiz para 125 milyar dolar. Türkiye’de bunun karşılığı yok. Elbette ki çok tehlikeli ama ben yaz aylarında büyük bir sorun çıkacağını sanmıyorum. Ekim ayının sonuna kadar bir miktar para çıkar, bir kısmı dövize bir kısmı da TL’ye gider.

Türkiye’nin kış aylarını döviz açısından rahat geçirebilmesi için Merkez Bankası’nın kesinlikle rezerv biriktirmesi lazım. Eğer politika faizleri siyasi nedenlerden ve seçimden dolayı enflasyonla mücadele edecek kadar yükselmiyorsa, o zaman mutlaka mevduat faizlerinin yükselmesi lazım. Tabii bir de Mehmet Şimşek’in New York, Londra ve Tokyo gezilerine bakmak lazım. Şimşek, para bulabilmek için her yolu deneyecek.

“MERKEZ BANKASI’NIN REZERV SORUNU NASIL ÇÖZÜLECEK?”

Merkez Bankası’nın KKM’yi tasfiye etmesi için yeterli döviz rezervine sahip olması gerekiyor. Bu rezervi artırmak için üç yol var: Birincisi, vatandaşın dövizini satması. Bu şu anda mümkün görünmüyor, çünkü vatandaş dövizini tutuyor. İkincisi, ticaret fazlası vermesi. Bu da bizde hiç olmadı. Üçüncüsü ise yabancı yatırımcının gelmesi. Yabancı yatırımcı gelecek mi? Şu anda yeni Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in işi çok zor çünkü Türkiye’nin de dahil olduğu gelişmekte olan ülkelerde büyük bir satış baskısı var. Bu ülkelere normal zamanlardan daha fazla yatırım çekmek çok kolay olmayabilir.