Selahaddin Eyyubi kimdir? Kürt mü Türk mü? Tarihteki önemi, eşleri, çocukları ve ölümü

Selahaddin Eyyubi, 12. yüzyılda yaşamış ve kurduğu Eyyûbîler Devleti ile Haçlı seferlerini durduran ve Kudüs şehrini Haçlı Latin Kralından alan ve savunan bir kahramandır. Yaptığı başarılı askeri harekat ve seferlerle 1. Haçlı seferinden sonra kurulan kontlukları ve Haçlı Latin Krallığına son vermiştir. Selahaddin Eyyubi, İslam dünyasında büyük bir saygı ve sevgiyle anılan, “Kudüs Fâtihi” ve “İki Kutsal Caminin Hizmetkârı” unvanlarına sahip olan bir liderdir. Selahaddin Eyyubi’nin hayatı, başarıları, ölümü ve çocukları hakkında merak edilenler haberimizde…

Selahaddin Eyyubi’nin soyu ve ailesi

Selahaddin Eyyubi’nin ailesi, Hezbaniyye Kürtlerinin Revvâdîler kolundandır.1 Selahaddin Eyyubi, 1138 yılında Tikrit’te doğmuştur. Babası Necmeddin Eyyub, Selçuklular’ın Tikrit valisiydi. Selahaddin, amcası İmâdüddin Zengî’nin hizmetine girdi ve Zengî’nin ölümünden sonra Musul’da vali oldu. Nûreddin Mahmud Zengî’nin Halep ve çevresinin hükümdarı olmasıyla Selahaddin, ordu kumandanlığı ve Dımaşk valiliği gibi önemli görevlere getirildi.

Selahaddin Eyyubi, İsmet Hatun ile evlenmiştir. İsmet Hatun, Dımaşk nâibi Muînüddin Üner’in kızıdır. Selahaddin Eyyubi’nin bu evlilikten 17 oğlu ve bir kızı olmuştur. Selahaddin Eyyubi’nin oğulları şunlardır:

Efdal bin Selâhaddîn: Suriye Sultanı
El-Aziz Osman: Mısır Sultanı
Ez-Zahir Gazi: Halep Sultanı
El-Melikü’l-Âdil: Suriye Sultanı
El-Melikü’l-Mansur: Yemen Sultanı
El-Melikü’l-Muzaffer: Hama Sultanı
El-Melikü’l-Aziz: Cezire Sultanı
El-Melikü’l-Efdal: Baalbek Sultanı
El-Melikü’l-Muazzam: Dımaşk Sultanı
El-Melikü’l-Aşraf: Şam Sultanı
El-Melikü’l-Kamil: Mısır Sultanı
El-Melikü’n-Nasır: Hicaz Sultanı
El-Melikü’l-Afzal: Nusaybin Sultanı
El-Melikü’s-Salih: Nubia Sultanı
El-Melikü’l-Mansur: Hicaz Sultanı
El-Melikü’l-Muhtedi: Hicaz Sultanı
El-Melikü’l-Muayyed: Hicaz Sultanı
Selahaddin Eyyubi’nin kızı ise Zeynep Hatun’dur. Zeynep Hatun, Halep Emiri El-Melikü’l-Aziz bin Gazi ile evlenmiştir.

Selahaddin Eyyubi’nin tarihteki önemi

Selahaddin Eyyubi, özellikle Haçlı Seferleri sırasında gösterdiği liderlikle tanınır. 1187’de Kudüs’ü Haçlıların elinden geri alarak, Müslüman dünyasında büyük bir kahraman olarak anılmaya başlanmıştır. Aynı zamanda, adaleti ve hoşgörüsüyle de tanınan Selahaddin Eyyubi, farklı din ve etnik gruplar arasında barış ve istikrarı sağlama konusunda önemli adımlar atmıştır.

Selahaddin Eyyubi, 1169’da Mısır’ı ele geçirerek bölgedeki stratejik üstünlüğü sağladı ve 567’de Fâtımî hilâfetine son verdi. Daha sonra Kudüs Haçlı Krallığı’na karşı seferlere çıktı, birçok şehri fethetti ve bölgedeki hâkimiyetini güçlendirdi. 1187’de Hıttîn Meydan Muharebesi’nde büyük bir zafer elde etti ve ardından Kudüs’ü fethederek Haçlılar’ı bölgeden çıkardı.

Selahaddin Eyyubi’nin başarıları, Haçlılar’ın tepkisini çekti, ve 1189’da ünlü Üçüncü Haçlı Seferi başladı. Bu süreçte Akka Kuşatması önemli bir dönemeç oldu. Selahaddin, mücadeleleri sırasında stratejik başarılar elde etti, ancak Akka’nın düşmesine engel olamadı. 1192’de taraflar arasında bir anlaşma sağlandı ve Selahaddin’in ölümünden kısa bir süre sonra 1193’te Dımaşk’ta vefat etti.

Selahaddin Eyyubi’nin liderliği ve stratejik dehası, bölgedeki politik dengeyi değiştirdi ve İslam dünyasında büyük bir etki yarattı. Fâtımî ve Haçlı egemenliğine son vererek bölgeyi birleştirdi. Selahaddin’in ardından Eyyûbî Devleti, onun oğulları tarafından yönetildi ve Mısır ve Suriye’de uzun yıllar süren Türk hâkimiyetinin temelini attı.

Selahaddin Eyyubi Kürt mü Türk mü?

Selahaddin Eyyubi’nin soyu ve ailesi hakkında çeşitli görüşler bulunmaktadır. Genel kanı, Selahaddin Eyyubi’nin Kürt asıllı olduğu yönündedir. Ancak, Selahaddin Eyyubi’nin ailesinin, Yemen Araplarından geldiği, daha sonra Kürt aşiretlerinin etkisiyle Kürtleştikleri, sonra da Suriye’ye göç ettikten sonra Türklerin arasında Türkleştikleri de iddia edilmektedir.

Selahaddin Eyyubi’nin kardeşlerinin isimlerinin Türkçe olması, ailenin Türkleştiğinin bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. Ayrıca, Selahaddin Eyyubi’nin eşi Âmine Hatun, Oğuz (Türkmen) soyundan gelen Üner Bey’in kızıdır. Selahaddin Eyyubi’nin ağabeyi Şehinşah da Oğuz/Türkmen soylu olan Kutlukız Hatun ile evlidir.

Selahaddin Eyyubi’nin kültürel ve siyasi kimliği ise, Türk-İslam medeniyetinin bir parçası olarak görülmektedir. Selahaddin Eyyubi, Selçuklu Devleti’nin himayesinde yetişmiş, Türk sultanları Nureddin Mahmud Zengi ve Kılıçarslan II’nin hizmetinde bulunmuş, Türk askerleriyle Haçlılara karşı savaşmış, Türkçe konuşmuş ve Türk kültürünü benimsemiştir. Selahaddin Eyyubi, Türk tarihinde ve kültüründe önemli bir yere sahiptir.

Kudüs Fatihi Selahaddin Eyyubi, 4 Mart 1193 tarihinde Şam’da hayatını kaybetti. Selahaddin Eyyubi, 1187 yılında Kudüs’ü Haçlılardan fethederek, Müslümanların kutsal şehrine sahip çıkmış ve Haçlı Seferleri’ne karşı büyük bir direniş göstermişti. Selahaddin Eyyubi, hem Müslümanlar hem de Hristiyanlar tarafından saygı ve hayranlıkla anılan, adaletli, cesur, cömert ve hoşgörülü bir hükümdardı. Selahaddin Eyyubi’nin ölümü, hem tarihi hem de dini bir önem taşıyor. Peki, Selahaddin Eyyubi’nin ölüm nedeni neydi? İşte, Selahaddin Eyyubi’nin vefatı hakkında bilinmeyenler.

Selahaddin Eyyubi’nin Hastalığı ve Ölümü

Selahaddin Eyyubi, 1193 yılında Şam’da gizemli bir hastalık sonucu vefat etti. Selahaddin Eyyubi’nin ölüm nedeni, uzun yıllar tartışma konusu oldu. Bazı kaynaklar, Selahaddin Eyyubi’nin tifo, verem, sıtma veya zehirlenme gibi hastalıklardan öldüğünü iddia ederken, bazı kaynaklar ise Selahaddin Eyyubi’nin ölümünün doğal bir sebebi olmadığını ileri sürdü.

Selahaddin Eyyubi’nin ölümüne ilişkin en eski kaynaklardan biri, onun yakın arkadaşı ve biyografi yazarı olan İmâdüddin el-İsfahânî’nin eseridir. İmâdüddin, Selahaddin Eyyubi’nin ölümünü şöyle anlatır:

“Selahaddin Eyyubi, 1193 yılının Şubat ayında Şam’da hastalandı. Hastalığı, ateş, titreme, baş ağrısı, mide bulantısı ve kusma gibi belirtiler gösteriyordu. Doktorlar, hastalığının sıtma olduğunu düşündüler ve ona tedavi uyguladılar. Ancak, tedavi işe yaramadı ve Selahaddin Eyyubi’nin durumu günden güne kötüleşti. Selahaddin Eyyubi, hastalığı boyunca namazlarını aksatmadı, zikir ve dua etti, sadaka dağıttı ve yakınlarına vasiyetini bıraktı. Selahaddin Eyyubi, 4 Mart 1193 tarihinde Cuma günü öğle vakti, 55 yaşında hayata gözlerini yumdu. Selahaddin Eyyubi’nin cenazesi, Şam’da büyük bir törenle defnedildi. Selahaddin Eyyubi’nin ölümü, bütün İslam dünyasında büyük bir yas ve üzüntüye neden oldu.”

Selahaddin Eyyubi’nin ölümüne ilişkin en yeni kaynaklardan biri ise, 2018 yılında yayınlanan bir araştırma makalesidir. Bu makalede, Selahaddin Eyyubi’nin ölüm nedeninin, tifo veya sıtma değil, tiroit kanseri olduğu ileri sürülmektedir. Araştırmacılar, Selahaddin Eyyubi’nin ölümünden önce yazdığı mektuplarda, boynunda şişlik, ses kısıklığı, yutma güçlüğü, nefes darlığı ve kilo kaybı gibi belirtilerden bahsettiğini tespit etmişlerdir. Bu belirtiler, tiroit kanserinin tipik semptomlarıdır. Araştırmacılar, Selahaddin Eyyubi’nin tiroit kanserinden dolayı öldüğünü iddia etmişlerdir.