Osmanlı İmparatorluğu'nun İkinci Hükümdarı Orhan Bey Kimdi?: Orhan Gazi Kimdir, Hayatı, Eşleri ve Tarihteki Önemi

Orhan Gazi veya Orhan Bey (Osmanlıca: اورخان غازی), Osmanlı İmparatorluğu’nun ikinci padişahıdır. 1326 ile 1362 yılları arasında hüküm sürmüştür. Babası Osman Gazi’den 16 bin km² olarak aldığı beyliği, oğlu I. Murad’a 95 bin km² olarak bırakmıştır. Osmanlı Beyliği’nin kurucusu Osman Gazi ve Malhun Hatun’un oğludur. Sarışın, uzun boylu ve mavi gözlü, halk tarafından çok sevilen, ulemaya saygılı, merhametli bir hükümdar olarak tanımlanır4. Sık sık halkın arasına karıştığı ve dertlerini dinlediği söylenir. Babası Osman Gazi’nin vefatı üzerine 1326’da bey olmuştur. Orhan Bey’e Şücaeddin, “İhtiyareddin” ve “Seyfeddin” unvanları verilmiştir. Ölüm tarihini 1359, 1360, 1361 ve 1362 gösteren kaynaklar da vardır. “Sultan” unvanını kullanan ilk Osmanlı padişahının I. Murad olduğu kabul edilmektedir; lakin bazı kaynaklar Orhan Bey’i “sultan” unvanını kullanan ilk Osman padişahı olarak kabul etmektedir. Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Gazi'nin oğlu olan Orhan Gazi (Orhan Bey), Osmanlı İmparatorluğu'nun ikinci hükümdarı olarak tarihe geçmiştir. İşte Orhan Gazi'nin hayatı, tarihteki önemi, eşleri ve çocukları hakkında detaylı bilgiler.

Orhan Gazi, Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluş dönemindeki önemli bir figürdür. Babası Osman Gazi'nin ölümünün ardından 1326 yılında tahta çıkmıştır. Orhan Gazi'nin hükümdarlığı döneminde Osmanlı Devleti, Anadolu'da hızla genişlemiş, önemli zaferler kazanmış ve Bizans İmparatorluğu'na karşı başarılı seferler düzenlemiştir.

Osman Gazi'nin oğlu Orhan Bey, Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarında büyük hizmetlerde bulunmuş ve devletin temellerini sağlamlaştırmış bir liderdir. Orhan Gazi'nin hayatı ve ailesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun erken dönemlerindeki önemli bir dönemi yansıtmaktadır.

Orhan Gazi'nin Hayatı ve Tarihteki Yeri

Orhan Gazi, 1281 yılında Bursa'nın Söğüt ilçesinde doğdu. Babası Osman Gazi'nin vefatından sonra 1326 yılında Osmanlı Devleti'nin ikinci hükümdarı olarak tahta çıktı. Orhan Gazi'nin hükümdarlığı döneminde Osmanlı Devleti'nin sınırları genişletilmiş, İznik ve Bursa gibi önemli şehirler fethedilmiştir.

Orhan Gazi'nin en önemli başarılarından biri, Bursa'nın fethedilmesidir. 1326 yılında gerçekleşen bu fetih, Osmanlı Devleti'nin başkentini Bursa'ya taşımasına neden olmuş ve bu şehir uzun yıllar boyunca Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti olarak kalmıştır.

Orhan Gazi dönemindeki diğer önemli olaylardan biri de Karacahisar'ın fethidir. Bu fetih, Osmanlı Devleti'nin Anadolu'daki egemenliğini güçlendirmiştir.

Orhan Gazi'nin Eşleri ve Çocukları

Orhan Gazi'nin en bilinen eşleri Bala Hatun ve Nilüfer Hatun'dur. Bala Hatun'dan Şehzade Halil ve Şehzade Süleyman, Nilüfer Hatun'dan ise Şehzade İbrahim ve Şehzade Murad dünyaya gelmiştir.

Orhan Gazi'nin bu çocukları, Osmanlı İmparatorluğu'nun gelecekteki hükümdarları olmuş ve devletin büyümesine katkıda bulunmuşlardır. Bu çocuklardan biri olan Şehzade Murad, Sultan I. Murad olarak tahta çıkmış ve Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk padişahı olmuştur.

Orhan Gazi'nin Ölümü ve Mirası

Orhan Gazi, 1362 yılında vefat etmiştir. Ölümünün ardından oğlu I. Murad tahta geçmiştir. Orhan Gazi'nin vefatı, Osmanlı Devleti'nin büyümesine katkıda bulunan bir liderin kaybı olarak tarihe geçmiştir.

Orhan Gazi'nin hükümdarlığı dönemindeki fetihler ve toprak kazançları, Osmanlı Devleti'nin temellerini sağlamlaştırmış ve büyümesine katkı sağlamıştır. Onun liderliği altında Osmanlı Devleti, Anadolu'nun dışına yayılarak büyük bir imparatorluğun temellerini atmıştır.

Çocukluğu ve Gençliği

Orhan Bey’in doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Menâkıb-ı Orhânî adlı çağdaş kroniğe göre, Orhan Bey 1280/1281 yılında doğmuş ve 80 yıl yaşamıştır. Daha sonraki kaynakların bir kısmında doğum tarihi 1281 olarak verilmekle beraber, doğum tarihi 1274, 1279, 1287 olarak veren kaynaklar vardır. Osmanoğullarının en uzun ömürlüsü olan Orhan Bey’in çocukluğu ve gençliği hakkında fazla bilgi yoktur. Nasıl yetiştiği, nasıl eğitim aldığı, hatta okur yazar olup olmadığı bilinmemektedir. Osmanlı tarihlerinde adının ilk geçişi 1298’de Nilüfer Hatun (Yarhisar Tekfuru kızı Holofira) ile evlendirilmesi nedeniyle olmuştur. 1300’de Köprühisar’ın fethinde bulunmuş ve Karacahisar uç beyliği verilmiştir. Osman Bey oğlunu emir-i kebir (beylerbeyi) rütbesi ile küçük beylik ordusuna komutan atamış ve bundan sonraki babasının her askerî eylemine katılmıştır.

Beyliğe Geçişi ve Fetihleri

Orhan Bey’in beyliğe babasının sağlığında mı yoksa ölümünden sonra mı geçtiği konusu tartışmalıdır. Bazı kaynaklar Osman Gazi’nin 1324 yılında öldüğünü ve Orhan Bey’in o tarihte bey olduğunu belirtirken, bazı kaynaklar da Osman Gazi’nin 1326 yılında öldüğünü ve Orhan Bey’in daha önce bey olduğunu bildirir. Bizans tarihçisi Laonikos Halkokondiles, kaynak göstermeden, babası ölünce oğlu Orhan’ın Uludağ’a çekildiğini ve sonra yanına asker toplayarak kardeşlerini alt ettiğini bildirir. Ancak bu iddia diğer kaynaklarla çelişmektedir. Orhan Bey’in beyliği devraldığı dönemde Osmanlı Devleti’nin sınırları Eskişehir, Bilecik, Kütahya, Bursa, İznik ve İzmit’i kapsamaktaydı. Orhan Bey, babasından devraldığı bu toprakları genişletmek için Bizans İmparatorluğu’na karşı fetihlere devam etti. 1326 yılında Bursa’yı fethederek başkent yaptı. Bursa’nın fethiyle birlikte Osmanlı Devleti’nin kuruluşu tamamlanmış oldu. Orhan Bey, Bursa’da ilk medrese, imaret, cami ve darüşşifa gibi kurumları inşa ettirdi. Ayrıca ilk Osmanlı parasını bastırdı. 1331 yılında İznik’i, 1337 yılında İzmit’i aldı. 1345 yılında ise Rumeli’ye geçerek Gelibolu’yu ele geçirdi. Rumeli’deki fetihleriyle Osmanlı Devleti’nin Avrupa’daki varlığını sağladı.

Bizans’la İlişkileri

Orhan Bey zamanında Osmanlı Devleti ile Bizans İmparatorluğu arasındaki ilişkiler hem savaş hem de barış şeklinde gelişti. Orhan Bey’in Bizans’a yardım etmesi, bir iç isyan sonrası imparatorluk tahtına geçen VI. İoannis’le kurulan yakın ilişkilerle başladı. 1344’te Bizans İmparatoru zor bir durumda bulunuyordu. Anadolu’daki Türkmen beylikleriyle savaş halindeydi. Ayrıca Bulgaristan ve Sırbistan da Bizans’a karşı ayaklanmıştı. Bu durumda VI. İoannis, Orhan Bey’den yardım istedi. Orhan Bey de kendisine asker gönderdi. Bu askerler Bizans ordusunda yer aldılar. Bu yardım karşılığında VI. İoannis, Orhan Bey’e Gelibolu Yarımadası’nın bir kısmını verdi. Bu sayede Osmanlı Devleti Rumeli’ye geçmiş oldu. Ayrıca VI. İoannis, kızı Theodora’yı Orhan Bey’e eş olarak verdi. Bu evlilikle iki devlet arasında akrabalık bağı kuruldu.

Orhan Bey’in Bizans’a yardım etmesinin bir başka nedeni de Anadolu’daki Türkmen beylikleriyle olan rekabetiydi.